Laat schuld los en maak contact met je eigen waarheid

Op deze wereld is iedereen min of meer opgevoed met schuldgevoel. Dit gevoel kan je zo ‘eigen’ zijn dat je het niet als zodanig herkent. Op het moment dat je het wel ziet, geeft het je een naar gevoel. Je kunt dan proberen iets aan de situatie te doen, in de hoop dat het schuldgevoel verdwijnt.

Zo kan een moeder het volgende ervaren

a. Ze kiest om naast het moeder-zijn te gaan voor een carrière. Ondertussen voelt ze zich schuldig dat de kinderen bij de oppas zitten.
b. Ze kiest om thuisblijfmoeder te zijn. Ze voelt zich schuldig dat ze geen geld in het laatje brengt.
c. Ze is tevreden met de keuze die ze maakt, maar het loopt niet zo lekker met haar kind. Ze voelt zich schuldig dat haar kind hier mee zit.

Welke situatie ze ook kiest, het schuldgevoel is altijd aanwezig.
Hoe zou het leven eruitzien zonder schuldgevoel. Stel je dit eens voor. Hoe zou je je dan voelen? Hoeveel ruimte zou het je geven?
Het zou je krachten versterken en je leven vitaliseren.

Schuld als middel voor het verkrijgen van macht

Het instituut Kerk heeft altijd handig gebruik gemaakt van schuldgevoelens met als gevolg dat volgelingen werden onderworpen aan hun macht. Als katholiek opgevoed meisje heb ik regelmatig de tekst op moeten dreunen: “door mijn schuld, door mijn schuld, door mijn grote schuld.” De kerk wilde mij doen geloven dat ik in de hemel kwam als ik maar mijn best bleef doen (met andere woorden: zoals je bent is niet goed genoeg). En als iets niet liep zoals de kerk me had voorgelicht, dan was dat mijn schuld, dan had ik niet genoeg mijn best gedaan. Gaandeweg begreep ik dat ik het eigenlijk nooit goed kon doen. Hoeveel ik ook bad. Opvallend hoe de kerk precies wist hoe het zat en nooit aandeel had in dat wat niet goed ging. Deze zelfde strategie gebruiken opvoeders ook naar hun kinderen. Schuld wordt gebruikt om de huidige gedachtestructuur te handhaven. “Als je zo druk doet, krijgt mama hoofdpijn.” “Als je niet meer je best doet, dan is papa teleurgesteld in je.” “Als je nu eens beter had opgelet, dan was deze ellende niet gebeurd.” Je hoeft maar genoeg van dit soort zinnen te horen en je gaat vanzelf geloven in je schuld. Soms worden deze zinnen niet letterlijk uitgesproken, maar voel je de energie van schuld. Beter je best doen is het eerste waar je gehoor aan geeft en je vergeet je eigen waarheid.

Slaaf zijn van je schuldgevoel

In tegenstelling tot wat opvoeders je doen geloven, is het belangrijk te beseffen dat schuldgevoel geen natuurlijk gevoel is. We worden er niet mee geboren. Het wordt opgelegd vanuit het cultuurgeweten. (zie hoofdstuk 2) Omdat we er al zo vroeg mee worden gevoed, is het mogelijk dat je het wel ervaart als een ‘eigen’ gevoel. Schuldgevoelens hebben maar één taak: alles bij het oude houden. Ze worden ook wel ‘poortwachters’ genoemd. Ze versperren de doorgang naar het nieuwe. Zij zorgen dat de oude structuur (het geconditioneerde deel van de opvoeding) gehandhaafd blijft. Het houdt je negatieve gedachtegang in stand. Bij schuldgevoel zijn er twee mogelijkheden: 1. De ander heeft de schuld 2. Ik heb schuld. Beide zijn niet waar. Het resultaat is: geen beweging en alles blijft bij het oude en het schuldgevoel is geslaagd in zijn taak.

Willem: “Ik ken een permanent schuldgevoel. Ik kan niet lang genieten van mijn vrije tijd, dan moet ik me weer nuttig maken. Ik wil de dingen ook altijd op tijd af hebben. Ik kan er niet tegen als ik iets fout heb gedaan. En ik kan me heel schuldig voelen als ik weet dat ik iemand heb gekwetst. Ik wil het onmiddellijk herstellen. Ik probeer altijd aardig te zijn voor iedereen, wat ik eigenlijk niet ben en daar voel ik me dan weer schuldig over.”

Je kunt niet zomaar doen waar je zin in hebt

Mensen denken vaak dat het belangrijk is om vast te houden aan je schuldgevoel, want als niemand zich meer schuldig zou voelen, dan wordt het een rommeltje en houdt niemand meer rekening met elkaar. Dit is niet waar.

Van nature heeft ieder een eigen geweten gekregen, waarin je voelt/weet wat klopt en wat niet. Dit geweten wordt al snel, in het begin van je leven ‘overruled’ door het cultuurgeweten dat zegt hoe je je moet gedragen en aan welke regels je je moet houden. Hierdoor verlies je het contact met je eigen geweten. Let wel: je raakt je natuurgeweten nooit kwijt, dit is onmogelijk.

Het natuurgeweten komt vanzelf weer naar boven als je het opgelegde schuldgevoel kwijt bent. Je wordt niet stuurloos als je je schuldgevoel kwijt bent. Het is precies andersom: je bent stuurloos als je handelt volgens je schuldgevoel, je belandt in verwrongen situaties.

Hoe herken je een schuldgevoel?

Wanneer je bezig bent in een proces van persoonlijke groei en los wilt komen van oude patronen, dan kom je vanzelf je schuldgevoel tegen. Dit kan je behoorlijk in de weg staan. Een schuldgevoel herken je aan de eigenschap dat het onverzadigbaar is. Het wil zich steeds weer voeden met jouw aandacht. Het zal even rustig worden als het dat heeft gekregen, maar zal zich daarna weer opnieuw, in een andere vorm, aan je opdringen. Om dit nare gevoel kwijt te raken kun je proberen de situatie te veranderen. Maar schijn bedriegt, het helpt niet, of maar voor even. Je schuldgevoel zal zich steeds, ongeacht de situatie, in volle glorie bij je aandienen.

Voorbeeld

Je bent rijk, je voelt je schuldig naar de armen in de wereld. Je bent arm, je voelt je schuldig dat je gebruik maakt van overheidsvoorzieningen.

Jacqueline “Ik zit op dit moment in een proces van herstel na een levensbedreigende ziekte. Ik kan me erg schuldig voelen naar mijn man en kinderen, over dat ik deze ziekte heb gehad en de aandacht en de tijd die ik hiermee heb ingenomen. Ik heb het gevoel dat ik ze heb verwaarloosd. Ik heb nu de neiging om maar toe te geven aan hun wensen. Dit heeft als gevolg dat de kinderen steeds dwingender worden en meer aan me vragen. Als het me teveel wordt, reageer ik boos en dan voel ik me daar weer schuldig over.”

Hoe kom je los van schuldgevoel?

Het antwoord zit dus niet in het veranderen van de externe situatie, maar in het je bewust worden van je eigen gedachtestructuur. Zodra je je hiervan bewust bent, ben je al los van de schuld en is er een keuzemogelijkheid. Je hebt de ruimte ge-creëerd waarin jij de observator bent vanuit jouw bewustzijn. Je koppelt jezelf los van je schuldgevoel, je kunt ernaar kijken en er dan voor kiezen om er geen energie aan te geven.

Loskomen van schuldgevoel in 5 stappen

1. Herken je schuldgevoel.
2. Sta er even bij stil, voel wat het met je doet.
3. Accepteer het, laat het oordeel erover los.
4. Maak de keuze om geen gehoor te geven aan het schuldgevoel.
5. Herken het nare gevoel dat optreedt als je geen gehoor geeft aan je schuldgevoel en weet dat dit zal afsterven.

Op dit laatste punt haken mensen vaak af, uit angst voor dit nare gevoel. Daarom is het fijn te weten dat als je geen gehoor geeft aan dit nare gevoel, je uiteindelijk bij je eigen waarheid uitkomt. Hier kun je alleen maar achterkomen door het daadwerkelijk te doen. Je zult merken dat dit gevoel zich de eerste keer nog sterk bij je aandient, de tweede keer wordt het al minder en bij de derde keer is het weg. Op een gegeven moment weet je niet meer dat je een schuldgevoel hebt gehad. Dit wil zeggen dat het is afgestorven.

Annette“ Het is een hele strijd geweest, maar ik hoef niet meer het oplettende, dienstbare meisje te zijn. Ik mag van mezelf gewoon zijn, zonder te moeten voldoen aan de buitenwereld. Dit geeft mij zo’n enorme vrijheid! Ik geniet nu van mezelf en de mensen om me heen.”

Nog enkele tips

• Schrijf van tevoren voor jezelf op waarom je ervoor kiest om het schuldgevoel los te laten, en welke keuzes je wel wilt maken. Wat mag je van jezelf? In momenten van verwarring kan dit je ondersteunen.
• In eerste instantie herken je pas achteraf dat je gehoor hebt gegeven aan je schuldgevoel. Wanneer je blijft in een staat van bewustzijn, zal dit tijdstip zich gaan verleggen naar een moment tijdens de situatie, en vervolgens naar een directe reactie. Geef het deze tijd, dit is een natuurlijk proces.
• Schuldgevoel is geen entiteit, maar een vorm van onbewust zijn. Het is geen vijand, het hoeft alleen maar gezien te worden.
• Beslis zelf wat voor jou klopt, niet op basis van wat je gehoord hebt.

Laat schuld los en maak contact met je eigen waarheid. Hiermee neem je de macht over jezelf. Dit is jouw aangeboren kracht.

Ervaar je dit bij jezelf en wil je eraan werken? Persoonlijke begeleiding geeft inzicht, zelfvertrouwen en ontwikkeling.